Uitgelicht standaard

De feestdagen zitten er weer op, de overvloed aan drank en voedsel maakt plaats voor rondjes rennen in het park, schuldgevoel en hopelijk mooie herinneringen aan de decembermaand. De redactie van Catch52 kijkt uiteraard ook terug naar alle culinaire feestelijkheden in de donkerste maand van het jaar. Wat zijn nou echte kersttradities qua eten? Waar loopt iedereen in Amsterdam en de rest van het land nou unaniem warm voor in de dagen rond- en tijdens kerst?
Het antwoord is… Niets.

Als je kijkt naar andere landen, dan gaan de tradities voor wat betreft de kerstdis tientallen jaren terug. Gerechten, hapjes, speciale drankjes… allemaal terugkerende zaken die, uitzondering daargelaten, zo’n beetje alle landgenoten op tafel hebben staan. En wij Nederlanders kennen dat niet echt, tenminste niet met kerst. Wij zijn een land van Sinterklaas, kerst is een feest dat pas veel later dan de goedheiligman z’n intrede deed. We lenen dan ook hier en daar wat tradities van andere landen maar niemand doet echt hetzelfde. De één gaat met kerst uit eten (erg ongebruikelijk in het buitenland), de ander schuift een kalkoen in de oven en weer een ander geeft een half maandsalaris uit in de Utrechtsestraat aan hapjes her en der om zo een makkelijk avondje te hebben… Best jammer, toch? Want het zijn juist tradities die mensen dichter bij elkaar brengen in de maand dat iedereen daar het meest behoefte aan lijkt te hebben.

Vanwege mijn Zweedse vrouw vier ik al 10 jaar kerstmis in Stockholm. Zweden is één van de landen waar (culinaire) tradities rond kerst net zo vanzelfsprekend zijn als het dikke pak sneeuw dat daar rond die periode het land bijna plat legt. En daar hou ik van! Want zoals gezegd, het zorgt in mijn beleving voor een soort verbondenheid als je in de lange, lange rijen van de supermarkt bij iedereen zo´n beetje dezelfde spulletjes in het winkelwagentje ziet liggen.

Alle Zweden (en dan bedoel ik ook echt álle Zweden) ´doen aan´ Julbord, vrij vertaald: Kersttafel. Op 24 december, de dag dat iedereen in Zweden al vanaf de ochtend het kerstfeest viert, begint het eetfestijn zo rond 12 uur ´s middags met een bord warme rijstepap met kaneel. In de pan één amandel, degene die de amandel treft krijgt een kado. Vergelijkbaar dus met onze drie-koningen traditie waarbij er een cake wordt gebakken met daarin een amandel. Degene die de amandel treft mocht bij ons thuis altijd beslissen wat er die avond werd gegeten. Overigens doen niet alle Zweden een amandel in de pap. Sommigen een stukje appel dat staat voor gezondheid of een muntje dat staat voor rijkdom. Maar ga jij op kerstdag maar eens op zoek naar een fatsoenlijke tandarts als je net met een hoop gevloek een flinke hap uit een Zweeds muntje hebt genomen. Daar zit je dan met je rijkdom, en een doekje voor het bloeden. Vrolijk kerstfeest! Dus daarom doet bijna iedereen een amandel…

Dan, rond 18.00 uur, gaat iedereen aan tafel voor het diner. Op de Julbord staan dus gerechten die je op iedere tafel in Zweden vindt. Bijvoorbeeld de beroemde Gravad lax en de Zweedse gehaktballetjes, worstjes, haring in verschillende soorten saus, een grote beenham, eieren met Noorse garnalen, salade van rode biet en nog veel meer. Tijdens het eten is er een paar keer een korte pauze voor een gezamenlijk lied met een glaasje ijskoude Aquavit in de hand, om deze na het versje in één keer achterover te slaan. Goed voor de spijsvertering, het komt de gezelligheid ten goede én het helpt tegen kiespijn…

Een dessert is er niet. Zeker als er kinders in het spel zijn die al sinds de ochtend smachtend naar de pakjes onder de boom zitten te koekeloeren, is het lange wachten ondraaglijk geworden en zakt iedereen dus moe en volledig rond gegeten in een makkelijke stoel om de kerstboom heen, terwijl buiten de sneeuw langzaam neer dwarrelt…

 

 

 

 

 


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zo beleven de Zweden dus hun culinaire kerstfeest. Over enige tijd volgt nog een kleine opsomming van mijn andere culinaire ontdekkingen in mijn op-één-na favoriete stad in Europa!